ประวัติความเป็นมา

องค์การพระธรรมทูตโลก
World Buddhist Dhammaduta Organisation
(WBDO)

๑. ความเป็นมา

องค์การพระธรรมทูตโลก ได้กำเนิดขึ้น เมื่อวันที่ ๑๔ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๑ (ค.ศ.๒๐๑๘) ที่ประเทศสิงคโปร์ซึ่งมีแนวความคิดและการดำเนินการจัดตั้งองค์การพระธรรมทูตโลก พอสังเขป ดังนี้

เมื่อวันที่ ๒๕-๒๗ มีนาคม พ.ศ.๒๕๖๑ การประชุมพระธรรมทูตไทยสายต่างประเทศ ๔ ทวีป(กรณีพิเศษ) ณ มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เพื่อระดมแนวความคิดในการเสนอเข้าวาระการประชุมพระธรรมทูตโลกที่ประเทศสิงคโปร์ ในงานฉลองอายุครบ ๑๐๐ ปีแห่งการตั้งวัดอานันทเมตยาราม สิงคโปร์

คำสั่งประธานสำนักงานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ ที่ ๐๑/๒๕๖๑ เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการร่างระเบียบ และข้อบังคับ องค์การพระธรรมทูตโลก ด้วย ในการประชุมคณะกรรมการพระธรรมทูตสายต่างประเทศ ทั้ง ๔ ทวีป จัดขึ้นระหว่างวันที่ ๒๖-๒๗ มีนาคม ๒๕๖๑ ณ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่ประชุมมีมติเห็นชอบให้จัดตั้งองค์การพระธรรมทูตโลก พร้อมด้วยแต่งตั้งคณะกรรมการร่างระเบียบ และข้อบังคับ(Bylaws) ขององค์การพระธรรมทูตโลก ดังต่อไปนี้

คณะกรรมการที่ปรึกษา

๑. พระเทพสุวรรณเมธี รองเจ้าคณะกรุงเทพมหานคร
๒. พระราชปริยัติมุนี คณบดีคณะพุทธศาสตร์
๓. พระราชอุปเสนาภรณ์ เลขานุการสำนักงานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ
๔. พระราชกิจจาภรณ์ ผู้ช่วยเลขานุการสำนักงานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ
๕. พระศรีธวัชเมธี รองผู้อำนวยการศูนย์อาเซียนศึกษา
๖. รศ.ดร.สุรพล สุยะพรหม รองอธิการบดีฝ่ายกิจการทั่วไป

คณะอนุกรรมการสภาร่างกฎข้อบังครับ

๑. พระราชวิเทศปัญญาคุณ วัดมหาธาตุสหราชอาณาจักร อังกฤษ ประธาน
๒. พระวิเทศรัตนาภรณ์ วัดไทยกรุงวอชิงตัน, ดี.ซี. สหรัฐฯ รองประธาน
๓. พระวิมลศาสนวิเทศ วัดไทยนอร์เวย์ นอร์เวย์ กรรมการ
๔. พระวิเทศปุญญาภรณ์ วัดพุทธาราม สวีเดน กรรมการ
๕. พระศรีสิทธิวิเทศ วัดเหมอัสวาราม จีน กรรมการ
๖. พระศรีโพธิวิเทศ วัดไทยลุมพินี เนปาล กรรมการ
๗. พระมหาภาสกร ปิโยภาโส วัดพุทธปทีป ลอนดอน อังกฤษ กรรมการ
๘. พระครูศรีคัมภีรวิเทศ วัดพุทธสามัคคี นิวซีแลนด์ กรรมการ
๙. พระครูปัญญาพุทธิวิเทศ วัดพุทธสามัคคี นิวซีแลนด์ กรรมการ
๑๐. พระครูปลัดสุวัฒนพุทธิคุณ วัดไทยสิริราชคฤห์ อินเดีย กรรมการ
๑๑. พระปัญญาธรรมวิเทศ วัดอานันทเมตยาราม สิงคโปร์ กรรมการและเลขานุการ
๑๒. พระมหาเดชทวี สุเมธี วัดอานันทเมตยาราม สิงคโปร์ กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ
๑๓. ดร.เสาวคนธ์ จันทร์ผ่องศรี ผู้ทรงคุณวุฒิ กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ

๒. วัตถุประสงค์

(๑) เพื่อความเป็นเอกภาพขององค์กรพระธรรมทูตสายต่างประเทศทั่วโลก
(๒) เพื่อกำหนดนโยบายการเรียนการสอนพระพุทธศาสนาเป็นแนวทางเดียวกัน
(๓) เพื่อสร้างเครือข่ายความร่วมมือขององค์กรพระธรรมทูตโลก
(๔) เพื่อส่งเสริมการศึกษาและการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน อันเป็นประโยชน์เกื้อกูลแก่มวลมนุษยชาติ
(๕) เพื่อสร้างความสัมพันธ์อันดีกับพุทธศาสนานิกายต่าง ๆ
(๖) เพื่อสร้างความเข้าใจและความสัมพันธ์อันดีกับศาสนาอื่น ๆ
(๗) เพื่อเป็นตัวแทนขององค์การพระธรรมทูตโลกในเวทีนานาชาติ
(๘) เพื่อทำหน้าที่เป็นองค์กรทางศาสนาที่ไม่แสวงหาผลกำไร และไม่เกี่ยวกับการเมือง

๓.เครื่องหมายสักญลักษณ์

องค์การพระธรรมทูตโลก มีตราเป็นสัญลักษณ์ คือ เป็นรูปธรรมจักรทับแผนที่โลก หมายถึงพระพุทธศาสนาแผ่ไพศาลไปทั่วโลก มีข้อความเป็นภาษาอังกฤษด้านบนว่า “World Buddhist Dhammaduta Organisation”

ชื่อย่อภาษาไทยว่า “อพล.” และชื่อย่อเป็นภาษาอังกฤษว่า “WBDO”

ด้านล่าง มีข้อความเป็นภาษาอังกฤษย่อว่า “WBDO” ในพื้นสีเหลืองส้ม หมายถึง “รัศมีแห่งธรรม” แถบสีวงกลมรอบนอกหมายถึง “พระฉัพพัณณรังสี” ของพระพุทธเจ้า

๔. ปรัชญาขององค์การพระธรรมทูตโลก

“ความเป็นเอกภาพ(Unity) ความเข้มแข็ง (Strong) และความยั่งยืนของพระพุทธศาสนา(Sustainability)
จิรํ ติฏฺฐตุ พุทฺธสาสนํ
ขอพระพุทธศาสนาจงดำรงมั่น ชั่วกาลนาน”

๕.วิสัยทัศน์ (Vision)

วิสัยทัศน์องค์การ : “องค์กรพระธรรมทูตรวมกันเป็นเอกภาพ เพื่อสร้างความเข้มแข็งในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้ยั่งยืน”
วิสัยทัศน์พระธรรมทูต : “พระธรรมทูตมีภูมิธรรม ภูมิปัญญา”

๖.หลักการ

(๑) เพื่อเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า
(๒) เป็นองค์การที่เอื้อประโยชน์ให้เกิดสันติภาพและความสงบสุขแก่มวลมนุษย์โลก
(๓) เป็นองค์การที่มุ่งสร้างควาเข้มแข็ง และความยั่งยืนให้แก่พระพุทธศาสนา
(๔) เป็นองค์การที่มุ่งปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และวัฒนธรรมไทยให้แก่มวลมนุษย์นำไปประยุกต์ใช้ชีวิตประจำวัน นำสู่การเป็นบุคคลที่คิดดี ทำดี พูดดี มีภูมิธรรม ภูมปัญญา
(๕) เป็นองค์การที่มุ่งทำกิจกรรมการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ศิลปวัฒนธรรม บนพื้นฐานเอกลักษณ์ อัตลักษณ์ ความเป็นไทย และปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
(๖) เป็นองค์การเครือข่ายที่เสริมสร้างสัมพันธภาพ และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างองค์กรศาสนาพุทธทุกนิกาย และศาสนาอื่นๆ ทั่วโลก

๗. ขั้นตอนแนวทางการดำเนินการองค์การพระธรรมทูตโลก

ผู้มีอำนาจลงนามตาม Bylaws คือ พระราชวิเทศปัญญาคุณ(พระมหาเหลา) ประธานกรรมการผู้ก่อตั้งแต่สามารถสรรหากรรมการแผนกต่าง ๆเพิ่มเติมโดยลงนามในประกาศแต่งตั้งผู้เกี่ยวข้อง เช่น Director Chairman President Ccommittee ให้ถูกต้องระเบียบข้อบังคับต่อไป

กลุ่มผู้เกี่ยวข้องสามารถสรรหาได้ทุกทวีปทั่วโลก

มอบให้ประธานกรรมการฯ เปิดบัญชีธนาคาร(Bank account) เป็นขององค์การ เพื่อจะได้อออกใบอนุโมทนาบัตร (Receipts) เป็นหลักฐาน ผู้ที่จะลงนามในบัญชีธนาคารขององค์การพระรรมทูตโลก ต้องมีเจ้าหน้าที่เหรัญญิก ลงนามร่วมกับประธานกรรมการฯ ด้วย ในการเบิกจ่ายเป็นสิทธิของกรรมการบริหาร หรือการใช้ เครดิต การ์ด ต้องเป็นไปตามมติที่ประชุม

เมื่อวันที่ ๑๒ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๔ การประชุมสามัญประจำปี ครั้งที่ ๑/๒๕๖๔ ที่ประชุมมีมติเป็นเอกฉันท์ยอมรับกฏระเบียบข้อบังคับ (Bylaws) อำนาจ/หน้าที่ของคณะกรรมการในการบริหารองค์การพระธรรมทูตให้เป็นไปตามกฎข้อบังคับ(Bylaws) ที่ประกาศใช้อย่างเป็นทางการแล้ว และได้ประกาศแต่งตั้งคณะอนุกรรมการแผนกต่างๆ รวมทั้งได้สรุปงานในรอบ ๒ ปีที่ผ่านมา พร้อมด้วยเสนอแผนงานโครงการที่จะดำเนินต่อไป

๘. ขั้นตอนแนวทางการดำเนินการองค์การพระธรรมทูตโลก

มติที่ประชุมสามัญประจำปี ให้คณะกรรมการชุดดำเนินการก่อตั้งองค์การปฏิบัติหน้าที่ไปก่อนจนกว่าจะมีการเลือกตั้งตามกฎข้อบังคับ(Bylaws)ซึ่งจะมีการเลือกตั้งจากองค์กรพระธรรมทูต จาก ๔ ทวีป

คณะกรรมการอำนวยการ(Board of Directors)องค์การพระธรรมทูตโลก ประกอบด้วย

(๑) ประธานกรรมการ ๑ รูป
(๒) รองประธานกรรมการ ๘ รูป
(๓) เลขาธิการ ๑ รูป
(๔) รองเลขาธิการ ๓ รูป
(๕) เหรัญญิกองค์การฯ ๒ รูป/คน
(๖) ผู้ช่วยเหรัญญิกองค์การฯ ๓ รูป/คน
(๗) กรรมการ ๙ รูป/คน

ทั้งนี้ รวม ๒๗ รูป/คน แต่ไม่ควรต่ำกว่า ๒๐ รูป/คน

ส่วนตำแหน่งผู้ช่วยเหรัญญิกให้เลือกจากสมาชิกหรือบุคคลภายนอกได้ตามความเหมาะสม

๙. สถานที่ดำเนินการ

สำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ที่ ; The head office of the WBDO in the U.K. is situated in;
Wat Mahathat Temple Eastfields House Alrewas Road Kings Bromley Burton on Trent DE13 7HR

๑๐. หน่วยงาน/ผู้ประสานงาน

สำนักงานเลขาธิการ องค์กรพระธรรมทูต ๔ ทวีป ตามปฏิญญาสิงคโปร์ การประชุมร่วมพระธรรมทูตจาก ๔ ทวีป โดยแบ่งการกำเนิดขึ้นของวัดไทยในภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลก และการตั้งองค์กรพระธรรมทูตขี้นโดยลำดับเป็น ๔ ทวีป ดังนี้

คณะกรรมการดำเนินการก่อตั้งองค์การพระธรรมทูตโลก ได้มีการจัดประชุมระหว่างคณะผู้ทำงานอย่างต่อเนื่อง

เมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒ คณะกรรมการได้จดทะเบียนองค์การพระธรรมทูตโลก เสร็จเรียบร้อยตามกฎหมายของประเทศอังกฤษ โดยมีสำนักงานใหญ่ที่วัดมหาธาตุสหราชอาณาจักร สหราชอาณาจักร

เมื่อวันที่ ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๔ คณะอนุกรรมการร่างตราสาร กฎข้อบังคับ (Bylaws) ได้นำเสนอที่ประชุมสามัญประจำปี ครั้งที่ ๑/๒๕๖๔ มติที่ประชุมรับรองกฎข้อบังคับ(Bylaws)ขององค์การพระธรรมทูตโลก เป็นเอกฉันท์

เมื่อวันที่ ๒๐-๒๕ ธันวาคม ๒๕๖๓ จัดกิจกรรมระหว่างองค์กรพระธรรมทูตทั่วโลก ได้สร้างเครือข่ายความร่วมมือ เช่นการจัดสาธยายพระไตรปิฎก ๔ ทวีป(ออนไลน์) ครั้งแรก การสอนธรรมะแก่ธรรมทูตคฤหัสถ์(ออนไลน์) หลักสูตร ๓ เดือน ซึ่งได้รับความสนใจจากพุทธศาสนิกชนทั่วโลก

การจัดอบรมเสริมความรู้พระธรรมทูตด้านสื่อเทคโนโลยี(IT) และการกล่าวธรรมกถาสารธรรมจากพระไตรปิฎก สอนกรรมฐาน การสวดมนต์ ในวันสำคัญเช่น อวยพรปีใหม่ สวดมนต์และกล่าวสุนทรพจน์ในวันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา วันอาสาฬหบูชา ผ่านสื่อออนไลน์ในช่วงไวรัสโควิด-๑๙ แพร่ระบาดอย่างต่อเนื่อง ซึ่งได้รับความสนใจและให้ความร่วมมือจากพระธรรมทูต และคฤหัสถ์ในโซนต่างๆ ทั่วโลก

เมื่อวันที่ ๒๐-๒๙ กันยายน ๒๕๖๔ การจัดสาธยายพระไตรปิฎก ๔ ทวีป(ออนไลน์) นับเป็นครั้งที่ ๒ ต่อยอดจากปี พ.ศ.๒๕๖๓ โดยได้แบ่งโซน เช่น พระธรรมทูตโซนอเมริกา โดยสมัชชาสงฆ์ไทยฯ พระธรรมทูตโซนยุโรป โดยสหภาพพระธรรมทูตไทยในทวีปยุโรป พระธรรมทูตโซนของสหราชอาณาจักร ได้แก่อังกฤษและไอส์แลนด์ พระธรรมทูตโซนโอเซียเนีย ได้แก่ออสเตรเลีย-นิวซีแลนด์ พระธรรมทูตโซนประเทศในเอเชีย ได้แก่ อินเดีย-เนปาล สมัชชาสงฆ์ไทยในประเทศสิงคโปร์ คณะสงฆ์สยามแห่งมาเลเซีย และประเทศอื่น ๆ เช่นประเทศจีน อินโดนีเซีย เกาหลี ญี่ปุ่น เป็นต้น

การประชุมคณะกรรมการอำนวยการฯ เมื่อวันที่ ๒๘ มกราคม ๒๕๖๕ เพื่อสรรหาบุคลากรเพื่อเป็นกรรมการบริหารองค์การพระธรรมทูตโลก ได้ปรับปรุงเพิ่มเติมรายชื่อคณะกรรมการอำนวยการฯ และคณะอนุกรรมการแผนกต่าง ๆ รวมทั้งสิ้น ๑๑ ชุด

บทบาทและหน้าที่ของพระธรรมทูต ที่ปฏิบัติศาสนกิจอยู่ทั่วโลก ซึ่งพอประมวลได้ ๔ ด้าน ดังนี้

๑.งานด้านการเผยแผ่ คือ การแสดงธรรม การจัดอบรมเพื่อให้ความรู้ด้านพระพุทธศาสนาโดยตรง รวมไปถึงการจัดการสอนปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน จัดบรรพชา-อุปสมบท ภาคฤดูร้อน การจัดปฏิบัติธรรมแก่ธรรมจารี-ธรรมจาริณี ทั้งแก่ชาวไทยและชาวต่างประเทศ

๒.งานด้านการศึกษา โดยมีหลายโครงการด้วยกัน อาทิ โรงเรียนพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ เปิดสอนภาษาไทย วัฒนธรรมไทย โรงเรียนสอนภาษาไทยภาคฤดูร้อน และพระพุทธศาสนาเบื้องต้น บาลีศึกษาสำนักเรียนสมัชชาสงฆ์ไทยในสหรัฐอเมริกา และธรรมศึกษามีเปิดสอนทั่วภูมิภาค รวมทั้งการจัดชั้นเรียนพิเศษแก่ชาวต่างชาติที่สนใจจะศึกษาเฉพาะเรื่อง เช่น พุทธศาสนา ภาษาไทย วัฒนธรรม ประเพณีไทย เป็นต้น

๓.งานด้านสาธารณูปการ โดยจัดอบรมให้ความรู้ความเข้าใจในเรื่องกฎหมาย และระเบียบปฏิบัติในการสร้างวัดในต่างประเทศ เพื่อที่จะไม่ทำให้เกิดปัญหาในภายหลัง รวมไปถึง การบูรณปฏิสังขรณ์วัด พัฒนาวัด ให้เป็นที่พึ่งของพุทธศาสนิกชนทั่วไป

๔.งานด้านสาธารณะสงเคราะห์ เช่นการช่วยเหลือสังคมท้องถิ่น บริจาคเงินช่วยเหลือผู้ประสบภัยในนามองค์กร การแจกสิ่งของเครื่องอุปโภค-บริโภค เป็นต้น เช่นคลินิกแจกยารักษาโรคพื้นฐานวัดในอินเดีย เป็นต้น

๕.งานด้านรักษาวัฒนธรรม-ประเพณีไทย มีการจัดกิจกรรมในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา หรืองานทำบุญประเพณีประจำปี เช่น วันธรรมสวนะ วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา วันอาสาฬหบูชา วันสงกรานต์ วันแห่เทียนเข้าพรรษา-ตักบาตรเทโวฯวันออกพรรษา งานทอดกฐิน งานลอยกระทง สวดมนต์ข้ามปี-ทำบุญปีใหม่ เป็นต้น

(สรุป) การจัดตั้งองค์การพระธรรมทูตโลก ซึ่งถือว่าเป็นภารกิจอันยิ่งใหญ่เพื่อเชื่อมโยงพระธรรมทูตทุกทวีป ให้เกิดการทำงานด้วยสามัคคีธรรม นำการเผยแผ่พระพุทธศาสนาสู่มวลมนุษยชาติ อันจะเป็นประโยชน์เกื้อกูล และความสงบสันติสุข สันติภาพ ดั่งพุทธพจน์ที่ตรัสว่า “จรถ ภิกฺขเว จาริกํ พหุชนหิตาย พหุชนสุขาย โลกานุกมฺปาย อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสสานํ ฯ “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงเที่ยวจาริกไป เพื่อประโยชน์และความสุขแก่ชนหมู่มาก เพื่ออนุเคราะห์ชาวโลก เพื่อประโยชน์เกื้อกูล และความสุขแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย และ เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรมคำสั่งสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ให้มั่นคงสถาพรสืบต่อไป”